خاکبرداری و تخریب
تخریب و خاکبرداری ساختمان فرایندی مهم در پروژه‌های ساختمانی است که شامل از بین بردن سازه‌های قدیمی و آماده‌سازی زمین برای ساخت و ساز جدید می‌شود. این مراحل به دلایل مختلفی از جمله فرسودگی سازه، نیاز به توسعه یا تغییر کاربری، و تخریب برای ساخت ساختمان‌های جدید انجام می‌شود.
مراحل خاکبرداری ساختمان، یکی از اصلی ترین و مهمترین مراحل ساختن هر سازه ای است؛ این مراحل باید با حساسیت و دقت کافی انجام شوند. تخریب و گودبرداری زمانی لازم می شود که ساختمان قابل بازسازی نبوده و زمین با توجه به نیاز پروژه، به یک پی قوی نیاز داشته باشد.
با ما در ادامه این مطلب همراه باشید تا با این مرحله از ساخت سازه بیشتر آشنا شوید.
خاکبرداری چیست و به چه منظور انجام می شود؟
خاکبرداری، یکی از اصول اولیه ساخت و ساز است که برای آماده سازی محیط پی ساختمان انجام می شود. خاکبرداری و گودبرداری یکی از مهمترین، پیچیده ترین و حساس ترین مراحل ساختمان سازی است. عدم آشنایی با اصول و سهل انگاری در انجام آن می تواند خطرات زیادی از جمله ریزش گود را به همراه خود داشته باشد.
ایجاد سطح همتراز، یکنواخت و آماده برای ساخت مهمترین هدف و به نوعی بهترین تعریف برای خاکبرداری است. در فرایند خاکبرداری، تمیزکردن و پاکسازی سطح زمین از هرگونه جسم مزاحم برای شروع کار در نظر گرفته می‌شود که اهمیت بسیار بالایی برای شروع ساخت و ساز دارد.
محاسبه میزان حجم خاکبرداری ساختمان، رعایت استانداردهای بین‌المللی و داخلی خاکبرداری، خاکریزی ساختمان به صورت اصولی و توجه به شیب سطح از مهمترین نکات در این زمینه هستند.
تخریب ساختمان
مراحل اجرای تخریب ساختمان شامل چندین مرحله مهم است که به دقت و برنامه‌ریزی نیاز دارد. ابتدا، بررسی و ارزیابی سازه انجام می‌شود تا نوع سازه، مصالح به کار رفته و شرایط آن شناسایی شود. در این مرحله، اخذ مجوزهای لازم از مراجع ذی‌صلاح نیز ضروری است. پس از آن، مرحله آماده‌سازی آغاز می‌شود که شامل ایمن‌سازی محل، ایجاد محوطه‌بندی مناسب و اطمینان از تجهیزات ایمنی برای کارگران است. در این مرحله، باید تدابیری برای مدیریت زباله‌ها و حفظ محیط زیست در نظر گرفته شود، به ویژه در صورت وجود مواد خطرناک.
مراحل اجرای خاکبرداری ساختمان
خاکبرداری ساختمان دارای مراحلی است که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت:
-
نقشه‌برداری از زمین : اولین مرحله در شروع فرایند خاکبرداری ساختمان نقشه‌برداری است. برخی از سطوح دارای شیب‌های غیرمنتظره هستند که تشخیص آنها در این مرحله می‌تواند از آسیب به فرایند ساخت‌وساز جلوگیری کند. این مرحله باید توسط متخصص نقشه‌برداری انجام شود که از علم و تجربه مناسب در این زمینه برخوردار است.
-
تحقیقات ژئوتکنیک و مهندسی : این مرحله به نوعی نقش مطالعاتی و تحقیقاتی در پروژه ایفا می‌کند. بهره‌مندشدن از مهندس‌های متخصص و متبحر در این زمینه نقش اساسی ایفا می‌کند. استفاده از تجهیزات مناسب و دسترسی به نقشه‌های فنی از مهمترین مواردی است که در این مرحله باید رعایت شود.
- آماده سازی و زیرسازی خاک: عملیات خاکبرداری گود باید تا رسیدن به زمین دارای مقاومت کافی ادامه پیدا کند؛ چنانچه برای رسیدن به تراز مورد نظر به خاکریزی نیازی نباشد، باید نسبت به برداشتن خاک ها تا عمق لازم اقدام کرد.
- آماده سازی بستر خیابان: پیش از انجام زیرسازی باید نسبت به اجرای عملیات خاکی تا تراز تعیین شده در نقشه های اجرایی اقدام نمود.
- مصالح خاکریزی: در تامین مصالح ساختمانی از مصالح حاصل از خاک برداری و گودبرداری استفاده می شود. دستگاه های نظارتی باید بر خاکی که برای این کار مورد استفاده قرار می گیرد، نظارت کنند.
- اصلاح مصالح: اگر خاک باقی مانده از خاک برداری و گود برداری مقاومت مناسبی نداشته باشد، لازم است اصلاحاتی روی آن صورت بگیرد؛ در این حالت از خاک هایی نظیر رس و مصالح مورد تایید برای خاکریزی می توان استفاده نمود.
- آماده سازی بستر خاک: این مرحله شامل پاکسازی مناطق مشخص شده در نقشه از مصالح نامناسب و ریشه گیاهان است؛ چنانچه آب زیرزمینی نیز وجود داشته باشد، در ابتدا و قبل از اجرای عملیات باید نسبت به زهکشی آن اقدام کرد.
قوانین مربوط به خاکبرداری و تخریب
خاکبرداری و تخریب سازه دارای یکسری از قوانین است که مهمترین آن ها عبارتند از:
-
- محافظت از محیط زیست: رعایت اصول حفاظت از محیط زیست، علل الخصوص ممانعت از آلودگی آب و خاک، بسیار مهم است.
- نظارت بر عملیات: نظارت بر عملیات خاکبرداری گود، توسط مهندسان و ناظران به منظور رعایت استانداردها و قوانین ضروری است.
- رعایت فاصله ایمن: رعایت فاصله های ایمن از سازه ها و خطوط تاسیسات عمومی مثل برق، آب و گاز ضروری است.
- مدیریت آب های سطحی: برنامه ریزی برای مدیریت آب هوای سطحی و جلوگیری از سیلاب ها و فرسایش خاک ضروری است.
نوع خاک چه تاثیری در خاکبرداری دارد؟
تیپ بندی و تعیین نوع خاک در ساختمان سازی به ابن علت است که وزن ساختمان و اثر نیروهای طبیعی مثل زلزله روی ساختمان، به خاکی که ساختمان روی آن قرار دارد منتقل می شود و مقاومت خاک بستر در میزان تحمل این نیروها بسیار مهم است. شناخت درست از مقاومت خاک بستر بر روی هزینه های ساخت سازه نیز تاثیر می گذارد.
انواع خاک و زمین ها
با شناخت بیشتر انواع خاک و رفتار خاک در مواجهه با آب و هوا و سایر عوامل مخرب، می توانید دید بهتری نسبت به اجرای فونداسیون و مشخص کردن خاک برداری ساختمان داشته باشید؛ در خاکبرداری، نوع خاک و زمین تأثیر زیادی بر روش‌ها، هزینه‌ها و زمان اجرای پروژه دارد. انواع خاک ها عبارتند از:
- خاک های نباتی
- خاک های مخلوط سخت تا مقاوم
- خاک های خشک و بدون چسبندگی
- خاک های رسی و بسیار ریزدانه
- خاک دستی
قیمت خاکبرداری
هزینه خاکبرداری یکی از مهمترین سؤالاتی است که بسیاری از کارفرمایان با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. ساخت‌وساز هزینه‌های مختلفی را شامل می‌شود و اکثر این هزینه‌ها بسیار گران و سرسام‌آور هستند.
همین ابتدا باید گفت که هزینه خاکبرداری نسبت به خدماتی که به پروژه ارائه می‌کند بسیار ناچیز و مقرون‌به‌صرفه است.
هزینه خاکبرداری به عوامل بسیار متعدد و مختلفی بستگی دارد. یکی از اصلی‌ترین فاکتورهای تعیین‌کننده قیمت خاکبرداری مساحت کل زمین است. از دیگر فاکتورهای مهم در تعیین قیمت این خدمات می‌توان به میزان و نوع خاک موجود در زمین اشاره کرد. عمق زمین از دیگر شاخص‌های مؤثر در تعیین قیمت خدمات خاکبرداری است.
دسترسی به سایت پروژه از دیگر مواردی است که نقش بسیار مؤثری در تعیین قیمت این خدمات دارد. از دیگر مواردی که در تعیین قیمت خاکبرداری نقش دارد باید به شرایط اقلیمی و آب‌وهوایی اشاره داشت.
بهترین روش برای اطلاع از قیمت خدمات خاکبرداری برقراری ارتباط با شرکت پیمانکار است. این روش مزیت‌های بسیار زیادی دارد که دسترسی به قیمت روز از اصلی‌ترین منبع نمونه‌ای از آن موارد است.
محاسبات قبل از انجام خاکبرداری
قبل از انجام خاکبرداری ساختمان، انجام محاسبات و بررسی های دقیق ضروری است؛ توجه به این نکات مهم می‌تواند به افزایش ایمنی و بهینه‌سازی فرآیند کمک کند. این محاسبات عبارتند از:
- تحلیل زمین شناسی
- حجم خاکبرداری
- عمق خاکبرداری
- نقشه برداری و تعیین مرزها
- بررسی آب های زیرزمینی
- بارگذاری و فشار خاک
- برنامه ریزی زمان بندی
- برآورد هزینه ها
تفاوت خاکبرداری و گودبرداری چیست؟
در خاکبرداری ساختمان، تمام پستی ها و بلندی ها از بین خواهد رفت و زمین همتراز می شود؛ این نوع عملیات حفاری کمتر از ۶۰ سانتی متر است. اما گودبرداری به بیش از ۶۰ سانتی متر نیز می رسد. دیگر تفاوت خاکبرداری و گودبرداری، به کارگیری اقدامات امنیتی بیشتر در گودبرداری است؛ زیرا به دلیل ایجاد عمق زیاد در زمین مورد نظر، احتمال وقوع حوادث افزایش پیدا می کند.
خاکبرداری به معنای جابجایی و حذف خاک از یک منطقه مشخص برای آماده‌سازی زمین جهت ساخت و ساز است. این فرآیند معمولاً شامل برداشتن لایه‌های سطحی خاک و گاهی اوقات خاک‌های عمیق‌تر می‌شود. هدف اصلی خاکبرداری، ایجاد فضای لازم برای زیرساخت‌ها، مانند فونداسیون‌ها، جاده‌ها و دیگر سازه‌ها است.
گودبرداری به طور خاص به فرآیند حفاری و حفر زمین به عمق مشخص (گود) برای نصب فونداسیون یا دیگر زیرساخت‌ها اشاره دارد. هدف از گودبرداری ایجاد یک گود یا حفره در زمین است که برای قرار دادن سازه‌های مختلف، مانند فونداسیون‌های ساختمان، استخرها و … طراحی شده است.
برای اجرای خاکبرداری از چه سازمان هایی مجوز باید گرفت؟
برای تخریب ساختمان و گودبرداری، مالک باید مجوزهای مختلفی را اخذ کند که مهمترین آن ها عبارتند از:
- شهرداری
- اداره کل راه و شهر سازی
- سازمان حفاظت از محیط زیست
- اداره منابع طبیعی
- سازمان آب و فاضلاب
- اداره کل میراث فرهنگی
- شرکت های خدمات عمومی( آب، برق، گاز و تلفن)
خاکبرداری ساختمان در چه مرحله ای از ساخت و ساز قرار دارد؟
گودبرداری و خاکبرداری ساختمان، نخستین مرحله برای اجرای سازه بوده که توسط تجهیزات و ماشین آلات خاکبرداری صورت می گیرد.
جمع بندی
ما در این مطلب به بررسی خاکبرداری ساختمان و مراحل انجام آن پرداختیم. همانطور که متوجه شدید، خاکبرداری یکی از مراحل اصلی ساخت سازه است که در انجام آن باید اصول خاصی را رعایت کرد.
سوالات متداول
انواع ماشین آلات خاکبرداری کدامند؟
بیل مکانیکی، لودر، مینی لودر و شاول، رایج ترین انواع ماشین الات خاکبرداری هستند.
رعایت نکات ایمنی در حین خاکبرداری چه اهمیتی دارد؟
رعایت نکات ایمنی و نصب تجهیزات مناسب برای جلوگیری از خطرات احتمالی در زمان خاکبرداری بسیار مهم است و سبب حفاظت از کارگران و افراد در زمان انجام مراحل خاکبرداری می شود.
