پوشش ضد حریق
پوشش ضد حریق چیست؟
تصور کنید که ساختمانی مرتفع و بلند در عرض چند ساعت به تلی از خاکستر تبدیل شود! این اتفاق دلخراش و ناگوار، بارها و بارها در سراسر جهان رخ داده و نشان از اهمیت حیاتی ایمنی در برابر آتش دارد. یکی از راهکارهای موثر برای مقابله با این تهدید، استفاده از انواع پوشش ضدحریق است. این پوششها همچون سدی مستحکم از سازههای فلزی و بتنی در مقابل حریق محافظت کرده و بهترین زمان را برای تخلیه افراد و عملیات اطفای حریق فراهم میکنند.

از معرفی پوششهای ضدحریق مختلف گرفته تا اهمیت استفاده از آنها، همه و همه در این مقاله موردبحث قرار میگیرند. پس با ما همراه باشید تا با دنیای شگفتانگیز پوششهای حریق بیشتر آشنا شوید.
پوشش ضد حریق
پوشش ضد حریق (Fireproofing) به موادی اطلاق میشود که برای افزایش مقاومت سازهها و تجهیزات در برابر آتش و جلوگیری از گسترش حریق به کار میروند. این پوششها با ایجاد یک لایه محافظ، از افزایش دما در مواد حساس مانند فلزات یا سازههای بتنی جلوگیری میکنند.
برای آشنایی بهتر شما عزیزان با این موضوع، ذکر یک مثال خالی از لطف نیست. تصور کنید که یک ساختمان در اثر حادثهای دچار آتشسوزی شده و افراد زیادی در آن گرفتار شدهاند. شعلههای آتش هر لحظه بیشتر میشوند و نگرانی بزرگ، فروریختن اسکلت ساختمان است.
آتشنشانها بلافاصله پس از رسیدن، اقدامات لازم برای اطفای حریق را انجام میدهند. خوشبختانه این حادثه تلفات جانی به همراه نداشته و تمام افراد محبوس در ساختمان نجات پیدا میکنند. سوال مهم این است که چگونه این حجم بزرگ آتش خسارات جدی به بار نیاورد؟
آتشنشانها در پاسخ به این پرسش چنین میگویند:
” تمام سطوح داخلی و خارجی این ساختمان دارای پوششهای ضدحریق هستند. این پوششها مانع از رسیدن حرارت به اسکلت سازه میشوند. در صورت عدم وجود این پوششها، قبل از رسیدن نیروهای ما، ساختمان فرومیریخت و همه افراد محبوس در آن در زیر آوار جان میسپردند.”

انواع پوشش مقاوم به حریق
لایههای محافظ ضدحریق در انواع مختلفی تولید میشوند که هر کدام برای اجرا در سطوح مختلف سازه مورداستفاده قرار میگیرند. رایجترین و پرکاربردترین پوششهای ضدحریق عبارتاند از:
- پوشش ضدحریق پایه سیمانی: این نوع لایههای محافظ بهصورت لایههای چند سانتیمتری روی سطوح مختلف پاشیده شده و پس از اجرا به رنگ سفید یا خاکستری کمرنگ در میآیند. پوشش ضدحریق پایه سیمانی مانع از رسیدن دماهای بسیار بالا (چند صد درجه سانتیگراد) به سازههای بتنی و فلزی میشود.
-
پوشش ضدحریق پایه گچی: این نوع پوششها شباهت بسیاری به پوششهای پایه سیمانی دارند و تنها در یک مورد جزئی متفاوت از دیگری هستند. برای اجرای پوشش ضدحریق پایه گچی از اندودهای پاششی استفاده میشود. برای اجرای این لایه محافظ به نیروی متخصص نیاز است و هر کسی از عهده پاشش آن روی سطوح بر نمیآید.
-
رنگهای ضدحریق: رنگهای مهار آتش بهصورت یک لایه بسیار نازک (در حد میکرون) روی سطوح پاشیده میشوند. این رنگها در اثر تماس با حرارت شدید، کمی متورم شده و ساختاری زغالی پیدا میکنند. ساختار مورد اشاره مانع از انتقال حرارت به لایههای زیرین خواهد شد. رنگهای مقاوم در برابر آتش قیمت بالاتری نسبت به پوششهای پایه سیمانی و گچی دارند.
-
صفحات ضدحریق: صفحات ضدحریق (با ضخامت 10 الی 25 میلیمتر) از لحاظ ساختاری مشابه داکتهای برق هستند و گرانترین پوشش ضدحریق موجود در بازار بهحساب میآیند.
استفاده از پوششهای مقاوم در برابر آتش در ساختمانها، صنایع و بسیاری حوزههای دیگر اهمیت بسیاری دارد. در ادامه به برخی از مهمترین دلایل استفاده از پوششهای ضدحریق اشاره شده است:
- افزایش زمان مقاومت در برابر آتش: پوششهای مقاوم در برابر آتش با ایجاد مانع، زمان ذوبشدن و فروریختن سازههای فلزی را به تعویق میاندازند. این زمان ارزشمند فرصت کافی برای اطفای حریق، تخلیه افراد و حفاظت از اموال مردم را فراهم میکند.
- عایق حرارت: این سپرهای محافظ با کاهش انتقال حرارت به بخشهای دیگر ساختمان، مانع از گسترش آتش و شعلهورشدن مواد قابلاشتعال موجود در ساختمان میشوند.
- کاهش انتشار گازهای سمی: برخی از پوششهای ضدحریق در اثر تماس با حرارت، گازهای خفهکننده یا سمی منتشر نمیکنند. این محصولات عاملی موثر در بهبود شرایط تنفسی افراد محبوس در ساختمانهای آتشگرفته هستند.
- حفاظت از تجهیزات حیاتی: پوششهای ضدحریق از کابلهای برق، لولههای انتقال گاز و سایر تجهیزات حیاتی در برابر حرارت محافظت کرده و از بروز حوادث ثانویه جلوگیری میکنند.

مزایا استفاده از ضدحریق
پوششهای مقاوم در برابر آتش مزایای بسیاری برای ساختمانها دارند. نجات جان افراد و منابع از آتش را میتوان بزرگترین مزیت این لایههای محافظ دانست؛ اما اگر بخواهیم مزایای دیگر این پوششها را نام ببریم، باید موارد زیر را ذکر کنیم:
- کاهش هزینهها و خسارات ناشی از آتشسوزی: استفاده از پوششهای ضدحریق موجب افزایش مقاومت سازه در برابر آتش و کاهش خسارات احتمالی میشود. این امر هزینههای بازسازی و تعمیرات را به میزان قابلتوجهی کاهش میدهد.
- رعایت قوانین و مقررات: در استانداردهای ساختمانی تدوین شده در بسیاری از کشورها، استفاده از پوشش ضدحریق برای سازههای خاص الزامی است.
- ایجاد فضایی ایمنتر: با افزایش ضریب ایمنی سازه در برابر آتش، آرامش خاطر و امنیت بیشتری برای افراد حاضر در ساختمان فراهم میشود.
- طول عمر بالا: بسیاری از محافظهای ضدحریق نیاز به تعمیر و نگهداری کمی داشته و دوام بالایی دارند.

انتخاب پوشش ضد حریق
انتخاب پوشش ضدحریق مناسب برای ساختمان یکی از مهمترین عوامل در افزایش ایمنی و کاهش خسارات ناشی از آتشسوزی است. در ادامه به برخی از نکات قابلتوجه در هنگام انتخاب این پوششها اشاره شده است:
- نوع پوشش مقاوم در برابر آتش باتوجهبه نوع سازه (فلزی، بتنی یا تونل) و شرایط محیطی (میزان دما و رطوبت، تماس یا عدم تماس با مواد شیمیایی) انتخاب میشود.
- ضخامت این سپرهای محافظ در برابر حرارت باتوجهبه میزان مقاومت مورد نیاز تعیین میشود.
- مدت زمان مقاومت در برابر آتش بر اساس کاربری ساختمان و مقررات ملی ساختمان تعیین میشود.
- هر روش اجرای پوشش (پاششی، ورقهای یا تزریقی) مزایا و معایب خاص خود را دارد و انتخاب آن به شرایط پروژه بستگی دارد.
- پوشش انتخاب شده باید با استانداردهای ملی و بینالمللی مرتبط مطابقت داشته باشد.
- این لایههای محافظ باید توسط افراد متخصص و باتجربه روی سطوح مختلف اجرا شوند.

انواع مصالح ساختمانی ضد حریق
مصالح ساختمانی ضدحریق به کمک ویژگی منحصربهفرد خود مانع از گسترش آتش میشوند. در ادامه به معرفی انواع مختلف این مصالح میپردازیم:
- مصالح معدنی همچون بتن، گچ، آجرنسوز، پشم سنگ و پشم شیشه
- فلزات همچون فولاد و آلومینیوم
- مواد پلیمری همچون پلیمرهای خود خاموش شونده و پلیمرهای منبسطشونده
- مواد ترکیبی همچون کامپوزیتهای سیمانی و کامپوزیتهای پلیمری
استفاده از این مصالح در بخشهای مختلف ساختمانهای بلند نظیر سقف و دیوارها الزامی است. همچنین صنایع مختلف مانند صنعت نفت و گاز و تونلسازی نیز باید از مصالح ضدحریق بهره ببرند. انتخاب مصالح ضدحریق مناسب باید باتوجهبه شرایط خاص هر پروژه و از طریق مشورت با متخصصان انجام شود. برای این منظور میتوانید به شرکت ویستا ارگ سازه مراجعه کنید.