پوکه‌ریزی چیست و چه کاربردی دارد؟
یکی از فرآیندهایی که در فعالیت‌های عمرانی و صنعت ساختمان‌سازی انجام می‌شود، فرآیند کفسازی است. فرایند کفسازی به مجموعه‌ای از فعالیت‌هایی اطلاق می‌شود که بعد از فرآیند سفت‌کاری انجام می‌شود تا کف ساختمان به حالت قابل سکونت درآید. کفسازی ساختمان به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که یکی از این روش‌ها پوکه‌ریزی است.
پوکه‌ریزی یکی از روش‌های متداول در فرآیند کفسازی است که با استفاده از پوکه معدنی یا صنعتی انجام می‌شود. پوکه به دلیل وزن کم، مقاومت بالا و خواص عایق حرارتی و صوتی، گزینه‌ای ایده‌آل برای کفسازی به شمار می‌رود. این روش با پر کردن فضای زیر کف و ایجاد یک لایه‌ی یکنواخت، به تراز شدن کف و کاهش وزن کلی ساختمان کمک می‌کند. همچنین، پوکه‌ریزی باعث بهبود عملکرد عایق‌بندی کف و افزایش دوام و ماندگاری سازه در برابر تغییرات دما و صدا می‌شود. به همین دلیل، این روش در ساختمان‌سازی مدرن و پروژه‌های عمرانی پرکاربرد است.
پوکه چیست؟
پوکه یا همان سنگ پومیس یک ماده آتشفشانی است که در اثر فوران آتشفشان‌ها به سطح زمین پرتاب می‌شود. این ماده آتشفشانی در اثر برخورد با سطح زمین سرد و خنک می‌شود و به صورت تکه‌های بزرگ و کوچک درمی‌آیند، بنابراین همان‌طور که از نام آن مشخص است از مواد آتشفشانی یا همام کانی‌های سیلیسی تشکیل شده است. البته به غیر از پوکه‌های معدنی که از دل طبیعت استخراج می‌شوند، پوکه‌های دیگری نیز وجود دارد که به پوکه صنعتی شهرت دارد و از خاک رس منبسط شده شکل گرفته است و به شیوه‌های مختلفی فرآوری شده و در کارخانه‌ها ساخته می‌شود. در کل پوکه‌ها کاربردهای متعددی دارد:
- استفاده از پوکه در کفسازی
- استفاده از پوکه در شیب‌بندی کف و بام ساختمان
- قابل استفاده در ساخت بتن سبک
- قابل استفاده در ساخت دیوار بتنی سبک
- استفاده از پوکه در پرکردن ستون‌ها
- استفاده از پوکه‌ها در ایزولاسیون لوله‌های زیرین ساختمان
به غیر از موارد بالا که به کاربرد پوکه در صنعت ساختمان‌سازی اشاره دارد پوکه‌ها در ساخت سد و تصفیه‌خانه‌ها و آب‌نماها، در صنعت پزشکی، نساجی، داروسازی و کشاورزی، در ساخت تونل و مترو، به عنوان عایق صدا و در برابر آتش و رطوبت قابل استفاده هستند.
قیمت پوکه
قیمت پوکه به سه عامل اصلی بستگی دارد:
- اولین عامل تعیین کننده قیمت پوکه وزن آن است. محاسبه وزن پوکه‌ها بسته به نوع آن‌ها متفاوت است به عنوان مثال: وزن پوکه معدنی بر اساس مترمکعب و پوکه ماسه‌ای بر اساس تن محاسبه می‌شود.
- دومین عامل بعدی که قیمت پوکه را تعیین می‌کند، سایز پوکه است به عنوان نمونه: قیمت پوکه فندقی با قیمت پوکه عدسی به علت سایز مختلفی که دارند متفاوت است.
- عامل سوم تاثیرگذار بر قیمت پوکه، ترکیبات پوکه‌ها است. به عنوان مثال: برخی از پوکه‌ها درصد بالایی از کلسیم کربنات را دارند که همین امر بر قیمت پوکه اثرگذار است.
به غیر از موارد بالا کیفیت پوکه، خواص شیمیایی و فیزیکی پوکه‌ها، مقاومت پوکه‌ها در برابر سایش و چسبندگی، هزینه‌های حمل و نقل و مساحت پروژه نیز از دیگر عواملی است که می‌تواند بر قیمت پوکه تاثیر بگذارد، البته شرایط بازار مانند میزان تقاضا و عرضه نیز از دیگر فاکتورهای اثرگذار است.
روش انجام پوکه‌ریزی به چه شکلی است؟
برای انجام پوکه‌ریزی کف به صورت کلی، ابتدا مخلوط پوکه را آماده می‌کنید. سپس این مخلوط آماده شده را با استفاده از روش دستی و یا با استفاده از ماشین‌های صافکاری، روی سطح بتن ریخته و صاف و متراکم می‌کنیم. برخی از پوکه‌ها این قابلیت را دارند که با رنگی مخصوص یا یک لایه پوشش اپوکسی می‌توانند محافظت شوند و بنابراین مقاومت این نوع پوکه‌ها نسبت به سایش بیشتر خواهد شد. بعد از صافکاری باید زمان دهید تا پوکه خشک شود. خشک شدن پوکه از این نظر اهمیت دارد که باعث می‌شود خصوصیات مکانیکی پوکه به درستی به دست آید.
در روش دستی برای پوکه‌ریزی، از نیروی انسانی برای تهیه مخلوط پوکه و ریختن آن بر سطح بتن استفاده می‌شود و سطح بتن باید از هر آلودگی (آلودگی معدنی و ذرات) پاک باشد. فرآیند صاف کردن پوکه در این روش کاملا به شکل دستی انجام می‌شود و خشک شدن پوکه در روش دستی زمان‌بر است.. در روش ماشینی از ماشین‌آلات و تجهیزات مخصوص برای تهیه پوکه و ریختن آن بر سطح بتن استفاده می‌شود. برای صافکاری پوکه‌ها در روش ماشینی از ماشین‌های اتوماتیک صافکاری استفاده می‌شود و خشک شدن پوکه در روش ماشینی بسیار سریع‌تر از روش دستی است.
انواع کفسازی با پوکه
یکی از روش‌های پوکه‌ریزی کف ساختمان، این است که ابتدا کف ساختمان شیب‌بندی و کروم‌بندی شود سپس پوکه‌ها را در کف ساختمان ریخته و برای متراکم کردن پوکه‌ها شروع به کوبیدنشان کنیم. در نهایت با ملاتی از سیمان و ماسه روی آن‌ها را بپوشانیم و بگذاریم این ملات خشک شود تا سفت و محکم گردد.
روش بعدی برای پوکه‌ریزی کف بدین صورت است که پوکه‌ها را بر روی کف ریخته، اما این بار ملاتی از آب و سیمان (دوغاب) تهیه می‌کنیم و بر روی کف می‌ریزیم. این کار باعث چسبندگی پوکه‌ها می‌شود.
یکی از روش‌های دیگر برای پوکه‌ریزی استفاده از بتن پوکه‌ای است. در این روش با استفاده از پوکه معدنی یک بتن سبک یا همان بتن پوکه‌ای را تهیه می‌کنیم. سپس این نوع بتن را بر روی کروم‌بندی‌ها ریخته و صاف می‌کنیم و در نهایت یک لایه سیمان نازک برروی آن می‌کشیم. (بتن پوکه‌ای را با 8 واحد پوکه معدنی، 4 واحد ماسه و 1 واحد سیمان تهیه کنید.)
کف ساختمان با پوکه مواد آلی و نکات مهم در پوکه‌ریزی
کفسازی ساختمان با پوکه مواد آلی روشی مقرون‌به‌صرفه است که پایداری بسیار طولانی‌تری نسبت به روش‌های دیگر دارد. پوکه‌ریزی مواد آلی برای کف ساختمان، بسیار سبک است و نسبت به حریق مقاومت خوبی دارد. نکات مهمی که باید در پوکه‌ریزی به آن توجه کرد شامل موراد زیر است:
- کنترل تراز کف
- شیب‌بندی مناسب
- کروم‌بندی اصولی
- توجه به عمق پوکه
- توجه به ترکیب‌بندی مناسب پوکه‌ها با توجه به اندازه‌های مختلف پوکه‌ها
- استفاده از مواد اولیه مناسب به منظور جلوگیری از نشت کف یا شکسته شدن ملات
مصالح مورد نیاز برای کفسازی ساختمان با پوکه
پوکه‌ها به علت سبکی خوبی که دارند وزن زیادی نخواهند داشت و می‌توانند گزینه مناسبی برای کفسازی محسوب شوند. برای کفسازی ساختمان با پوکه به برخی مصالح نیاز است:
- تهیه ماسه
- تهیه سیمان
- تهیه خاک
- استفاده از آجر برای کروم‌بندی
نتیجه‌گیری
استفاده از پوکه‌ها امروزه به یک روش متداول در کفسازی تبدیل شده است. پوکه‌ها این قابلیت را دارند که سطحی صاف و یکنواخت را ایجاد کنند که علاوه بر زیبایی، مقاومت خوبی در برابر ضربه و سایر عوامل دارند. همچنین کفسازی با پوکه از نظر نگهداری بسیار مقرون‌به‌صرفه و آسان است و به راحتی می‌توان چنین کف‌های را تمیز کرد. استفاده از پوکه می‌تواند به علت مزایای خوبی که دارد می‌تواند بهترین روش کفسازی ساختمان به حساب آید.
تعیین قیمت پوکه به عوامل مختلفی بستگی دارد که شامل نوع پوکه (معدنی یا صنعتی)، وزن مخصوص، کیفیت، سایز دانه‌ها و منطقه استخراج می‌شود. پوکه‌های معدنی به دلیل طبیعی بودن و خواص منحصر به فردشان، معمولاً قیمت بالاتری نسبت به پوکه‌های صنعتی دارند.
همچنین، فاصله محل استخراج تا محل پروژه و هزینه‌های حمل‌ونقل نیز تأثیر مستقیم بر قیمت نهایی دارد. نوع کاربرد پوکه در پروژه نیز می‌تواند بر قیمت مؤثر باشد؛ به عنوان مثال، پوکه‌های سبک‌تر برای عایق‌بندی و پوکه‌های سنگین‌تر برای استحکام بیشتر استفاده می‌شوند. در نتیجه، قیمت پوکه براساس ویژگی‌ها و نیازهای پروژه متغیر است.
