روش های جلوگیری از ریزش خاک

علت ریزش خاک چیست؟

ریزش خاک و دیواره‌ گود های عمیق زمانی رخ می‌دهد که پایداری خاک به دلیل عوامل مختلفی مانند فشار آب زیرزمینی، بارگذاری بیش از حد، نوع خاک، یا لرزش‌های زمین به هم بخورد. این پدیده می‌تواند باعث فروریختن دیواره‌های گود و ایجاد خسارات جدی به سازه‌ها و محیط اطراف شود.

برای جلوگیری از ریزش خاک، باید از روش‌های مهندسی مانند نیلینگ، انکراژ، دیوار دیافراگمی، شمع‌کوبی و سایر روش‌های تثبیت خاک استفاده شود تا دیواره‌های گود مقاوم‌سازی شده و خطرات احتمالی کاهش یابد.

روش‌های جلوگیری از ریزش خاک

• نیلینگ یا میخکوبی دیواره (Nailing)
• شمع‌کوبی (Piling)
• اجرای پشت‌بند خاکی (Soil Buttress)
• دیوار دیافراگمی (Diaphragm Wall)
• پشت‌بند با روش خرپایی (Bracing with Truss)
• حفاظت از گودبرداری با سپرکوبی (Sheet Piling)

روش نیلینگ

نیلینگ یا میخ‌کوبی به روشی گفته می‌شود که در آن میله‌های فولادی (نیل‌ها) در دیواره گود قرار داده می‌شوند تا از ریزش خاک جلوگیری شود.

میله‌های فولادی به صورت افقی یا با زاویه‌ای مناسب در دیواره گود نصب می‌شوند. این میله‌ها سپس با تزریق بتن در جای خود تثبیت می‌شوند. سطح دیواره نیز با لایه‌ای از بتن (شاتکریت) پوشانده می‌شود.

روش شمع کوبی

شمع‌کوبی یکی از روش‌های موثر برای جلوگیری از ریزش خاک است که شامل قرار دادن شمع‌های بتنی یا فلزی در خاک می‌شود.

در این روش، شمع‌ها در فواصل معین در دیواره گود کوبیده می‌شوند و به عنوان یک پشتیبان برای جلوگیری از ریزش خاک عمل می‌کنند. این شمع‌ها می‌توانند به شکل منفرد یا به صورت دیوار شمعی اجرا شوند.

روش اجرای پشت‌بند خاکی

پشت‌بند خاکی یک توده از خاک متراکم است که برای پشتیبانی از دیواره‌های گود و جلوگیری از ریزش خاک استفاده می‌شود.

ایجاد یک توده خاک متراکم در پشت دیواره گود به عنوان یک پشت‌بند. این روش با استفاده از خاک‌های مناسب و تراکم آن‌ها انجام می‌شود.

روش دیوار دیافراگمی

دیوار دیافراگمی یک سازه نگهبان زیرزمینی است که به منظور جلوگیری از ریزش خاک در گودهای عمیق ساخته می‌شود.

ابتدا یک شکاف در دیواره گود حفاری می‌شود، سپس این شکاف با استفاده از بتن مسلح پر می‌شود تا دیوار دیافراگمی تشکیل شود. این دیوار ممکن است به عنوان بخشی از سازه نهایی نیز باقی بماند.

از مزایای این روش پایدارسازی می توان به کارایی بالا در شرایط آب زیرزمینی و جلوگیری از نفوذ آب اشاره کرد.

روش پشت‌بند با خرپا

پشت‌بند خرپایی از سازه‌های فلزی یا چوبی به شکل خرپا (Truss) برای تقویت دیواره‌های گود استفاده می‌کند.

نصب خرپاهای فلزی یا چوبی در دیواره گود که به عنوان پشت‌بند عمل می‌کنند. این خرپاها می‌توانند به شکل موقت یا دائمی نصب شوند. این روش بیشتر مناسب گود هایی با فضا نسبتا زیاد می باشد. علاوه بر این، اجرای سریع، امکان تنظیم و تعویض خرپاها از مزایای این روش است.

حفاظت از خاک با سپرکوبی

سپرکوبی به روشی گفته می‌شود که در آن صفحات فلزی یا بتنی به صورت عمودی در اطراف گود کوبیده می‌شوند تا خاک را مهار کنند.

صفحات فلزی یا بتنی به صورت عمودی در دیواره گود کوبیده می‌شوند و به یکدیگر متصل می‌شوند تا یک دیوار مستحکم و پیوسته ایجاد کنند. این روش به ویژه در گودهای عمیق کاربرد دارد. این روش مناسب برای گودهای عمیق، امکان استفاده در نزدیکی سازه‌های حساس می باشد.

بهترین روش جلوگیری از ریزش خاک

روش‌های مختلفی برای جلوگیری از ریزش خاک وجود دارد که هر کدام برای شرایط خاصی مناسب است. نیلینگ و انکراژ برای گودهای نیمه‌عمیق و عمیق مناسب هستند، در حالی که دیوار دیافراگمی و شمع‌کوبی برای گودهای بسیار عمیق و حساس به کار می‌روند. روش‌های ساده‌تری مانند اجرای پشت‌بند خاکی و حفاظت با سپرکوبی نیز برای گودهای کم‌عمق و در مناطقی با محدودیت فضا مناسب هستند. انتخاب روش مناسب باید بر اساس شرایط محلی، نوع خاک و عمق گودبرداری انجام شود.